Plastic Tax (podatek od plastiku)

Od 1 stycznia 2021 roku na terenie całej Unii Europejskiej ma zacząć obowiązywać podatek od opakowań z tworzyw sztucznych niepoddanych recyklingowi. Wszystkie kraje poparły pomysł, a wpływy mają wesprzeć budżet Unii Europejskiej.

Obecne sposoby produkcji, wykorzystywania i unieszkodliwiania tworzyw sztucznych wywierają negatywny wpływ na środowisko, klimat i gospodarkę. Tego typu procesy mogą mieć również negatywny wpływ na zdrowie zarówno ludzi, jak i zwierząt. Z tych też względów konieczne stało się wprowadzenie właściwej polityki w zakresie tworzyw sztucznych na arenie międzynarodowej. W perspektywie czasu, na poziomie europejskim konieczne jest zrównoważone gospodarowanie tworzywami sztucznymi, przy jednoczesnej zmianie sposobu produkcji i wykorzystania tworzyw sztucznych. Efektem tych założeń jest między innymi podatek od plastiku.

Wskazania przyjęte przez Radę Europejską

Wskazania przyjęte przez Radę Europejską
Opłatami będą objęte wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych, które trafiły na sprzedaż, ale nie zostały przetworzone.
Opłata za każdy kilogram tworzywa wynosić będzie 0,8 euro
Im wyższy recykling plastiku, tym niższa opłata.
Im niższy recykling plastiku, tym podatek jest wyższy.
Nie będzie miał zastosowania do opakowań z tworzyw sztucznych, które zawierają co najmniej 30% plastiku pochodzącego z recyklingu.
Promowanie recyklingu, zwiększenie możliwości recyklingu tworzyw sztucznych stosowanych na rynku i podniesienie zapotrzebowanie na zawartość tworzyw sztucznych z recyklingu.
Stanowiący bodziec dla innych krajów członkowskich do intensyfikacji selektywnej zbiorki tworzyw sztucznych i ich efektywnego recyklingu, jak również ogólnej redukcji tworzyw w obiegu.

W opinii Związku Przetwórców Tworzyw Sztucznych Plastic Tax spowoduje wzrost cen opakowań z tworzyw sztucznych, szacunkowo od 30% do 100%. Ponadto podkreśla się, że podatek wpłynie na firmy i ich kondycje.

Poziom recyklingu tego rodzaju odpadow w Polsce oscyluje na poziomie 30 proc. Po wejściu w życie nowego podatku Polska będzie ponosićz tego tytułu straty w wysokości 430 mln euro każdego roku i tym samym stanie się piątym co do wielkości płatnikiem tej daniny.

„Statystyczny Polak produkuje rocznie około 312 kg odpadów komunalnych. Mnożąc tę wartość przez liczbę obywateli (38 mln) daje to sumę około 12 mln ton odpadów komunalnych rocznie”.

Pozytywne strony wprowadzenia podatku od plastiku

Unia Europejska jest światowym liderem pod względem wdrażania technologii i rozwiązań nastawionych na ochronę środowiska naturalnego. Lata 2021-2027 stanowią okazję, aby dokonać ogromnego przełomu, jeżeli chodzi o recykling tworzyw sztucznych. Zwolennicy podatku wymieniają jego najważniejsze zalety i są to:

zwiększenie efektywności recyklingu plastiku;
wraz z wprowadzeniem podatku za plastik zmierzamy w kierunku poprawy opłacalności finansowej recyklingu;
zwiększenie świadomości firm na temat ochrony środowiska naturalnego.

Negatywne strony wprowadzenia podatku od plastiku

Jako pierwsi swój sprzeciw zgłosili producenci plastiku. Największą obawą jest to, że podatek od plastiku będzie stanowił od 25 proc. do 80 proc. ceny produktu. Oznacza to, że Polaków czeka spory wzrost cen szerokiego asortymentów produktów z plastikowymi opakowaniami. Przedsiębiorcy będą starali się przerzucić koszty związane z nowym podatkiem na konsumentów i jako negatywne strony daniny wymienią:

wzrost kosztów produkcji;
zwiększenie cen sklepowych;
brak rozwiązań dotyczących papieru łączonego z plastikiem.

Osoby kupujące wiele takich produktów boleśnie odczują wzrost cen, zaczynając od stycznia 2021 roku. Dużo niewiadomych związanych jest z tym, jakie rozwiązania wypracuje polski rząd podczas omawiania bardziej szczegółowych kwestii związanych z wprowadzeniem nowej daniny.

Kto zapłaci Plastic Tax?

Z założenia podatek ma motywować państwa Unii do realnego ograniczania ilości wprowadzanych do obiegu oraz zwiększenia sumy przetwarzanych tworzyw sztucznych. Państwo z kolei posiada narzędzia, w szczególności legislacyjne służące do urzeczywistnienia założonych celów. Ale co to oznacza w praktyce? Rzeczywiście podmiotem zobligowanym do zapłaty będzie kraj członkowski, choć w rzeczywistości nie wiadomo, które państwa zapłacą podatek z budżetu, a które przerzucą go na producentów. Jednak, bez wątpienia to państwo posiada możliwości do respektowania norm prawnych, które z założenia powinny tak dyscyplinować przedsiębiorców, aby realizowali oni wytyczne dotyczące recyklingu.

Producentów interesuje między innymi to, czy opakowania przemysłowe będą wyłączone z podatku od plastiku. Oprócz tego istotna jest kwestia papieru łączonego z tworzywami sztucznymi. Właściwe rozwiązania z tego zakresu mogą ograniczyć problemy, jakie czekają w przyszłości branże producentów plastiku. Zdaniem polskich przedsiębiorców, Polska nie jest przygotowana na ten podatek. Brak efektywnego systemu zbiórki, selekcji i przerobu odpadów z tworzyw oznacza, że Polska będzie zmuszona do płacenia ogromnych kwot z tytułu nowej daniny do czasu wdrożenia takiego systemu.

„Naszym zdaniem polski rząd przeniesie całość kosztów plastic levy na producentów opakowań z tworzyw sztucznych w ramach rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Branża recyklerska czeka na rozporządzenie w tej sprawie. Takie rozwiązanie skłoni producentów plastikowych opakowań, głównie z zagranicznym kapitałem, do sięgania po wytwarzane w Polsce recyklaty, zwiększy popyt na rodzime surowce wtórne. Uważamy, że przy obecnym deficycie nie można obciążać kosztami daniny od tworzyw sztucznych budżetu państwa. Tym bardziej, że UE już przymierza się do wprowadzenia obowiązku używania 30 procent granulatu z surowców z recyklingu w produkcji opakowań" - wyjaśnia Szymon Dziak - Czekan, prezes Stowarzyszenie „Polski Recykling”.

Do kiedy?

Przypomnijmy, że najpóźniej do 5 lipca 2021 roku - niezależnie od podatku od plastiku - kraje członkowskie mają obowiązek wdrożyć tzw. Dyrektywę Plastikową, która wprowadza zakaz używania i sprzedaży niektórych plastikowych produktów jednorazowego użytku, jak np. kubków na napoje, sztućców, talerzy, słomek.

Stanowisko Grup Ekologów

Grupy ekologów pytane o zbliżające się zmiany, wypowiadają przychylne komentarze, albowiem podatek będzie zapobiegał składowaniu, spalaniu czy zanieczyszczaniu środowiska naturalnego. Niemniej wśród przekonanych, jest też spora grupa, która wciąż stoi na stanowisku, że proponowane zmiany są niewystarczające.

Związek od pierwszych chwil, kiedy o podatku od plastiku zaczęto mówić, podkreślał, iż rozwiązanie to dyskryminuje kraje o niższym poziomie recyklingu i w rzeczywistości pomysł podatku nie odnosi się bezpośrednio do działań środowiskowych.

Zdaniem wielu zaproponowana cena, nie spowoduje drastycznej zmiany kierunku myślenia producentów tworzywa. Zamiast opierać podatek na wadze niepoddanych recyklingowi plastikowych odpadów opakowaniowych, bardziej efektywne byłoby opodatkowanie nowych, pierwotnych tworzyw sztucznych w opakowaniach, gdy tylko zostaną one wprowadzone do obrotu.

Zdanie Unii Europejskiej

Unia Europejska zakłada, że państwa członkowskie wykorzystają wypracowany w dyrektywie mechanizm jako zachętę do zmniejszenia zużycia jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych oraz promowania recyklingu i gospodarki w obiegu zamkniętym. „Polska powinna implementować unijne prawo w ten sposób, żeby stymulować innowację w zakresie wykorzystywania odpadów w produkcji opakowań z tworzyw sztucznych, włączając recyklaty ponownie do produkcji. Odciąży to budżet Polski i samorządów oraz oszczędzi środowisko naturalne. W przeciwnym wypadku będzie to narzędzie typowo fiskalne, nie wesprze polskiego recyklingu i gospodarki, a pieniądze zamiast do polskich firm recyklerskich trafią do Unii" – zaznacza Szymon Dziak - Czekan.

Decyzją Rady Unii Europejskiej nr 2020/2053 z 14 grudnia 2020 r. dodatkowe środki własne w budżecie Unii, pozyskane z tzw. plastic tax, zostaną przeznaczone na walkę ze skutkami COVID-19. Metodę obliczenia wielkości wytworzonej i zrecyklowanej określa w oparciu o Dyrektywę 94/62/WE rozporządzenie Rady ustanawiające środki wykonawcze dla decyzji. (SPR)

Nowa opłata może znacząco wpłynąć na ceny, jakie konsumenci płacą w sklepach. Polska co prawda otrzymała ryczałtową zniżkę w postaci 117 mln euro (do takiej kwoty podatek nie będzie musiał być odprowadzany), jednak według wyliczeń Stowarzyszenia „Polski Recykling” nasz kraj może być zobowiązany do wpłacenia do unijnej kasy nawet 2 mld zł podatku od plastiku za 2021 rok.